WHO chưa khuyến cáo tiêm chủng đại trà ngừa đậu mùa khỉ

Hiện đã có một số loại vắc-xin đậu mùa khỉ nhưng hầu hết các vắc-xin vẫn trong giai đoạn thử nghiệm. Tổ chức Y tế thế giới (WHO) không khuyến cáo tiêm chủng đại trà ngừa đậu mùa khỉ.

Trao đổi với báo chí chiều 26-7, bác sĩ Socorro Escalante, Quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết đến nay đã có một số loại vắc-xin phòng bệnh đậu mùa khỉ nhưng hầu hết loại vắc-xin này vẫn trong giai đoạn nghiên cứu, thử nghiệm. Đối với vắc-xin phòng bệnh đậu mùa khỉ, hiện không khuyến cáo tiêm chủng đại trà cho người dân.

“Khi có vắc-xin, WHO khuyến cáo nên tiêm chủng cho người từng tiếp xúc gần với người mắc bệnh đậu mùa khỉ hoặc tiêm ngừa trước phơi nhiễm cho những người có rủi ro phơi nhiễm cao, như nhân viên y tế và người làm việc phòng thí nghiệm”- bà Socorro Escalante nói.

Khuyến cáo của WHO cho Việt Nam

Lý giải về việc tại sao công bố khẩn cấp đối với dịch đậu mùa khỉ, Quyền Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam cho biết ngày 23-7, dù Ủy ban khẩn cấp chưa có sự đồng thuận nhưng cân nhắc các xu hướng về dịch tễ học mới nổi, sự lây lan giữa các quốc gia, Tổng giám đốc WHO tuyên bố đợt bùng phát dịch đậu mùa khỉ đã đáp ứng các tiêu chí theo điều lệ y tế quốc tế và đã tuyên bố đây là tình trạng y tế công cộng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế.

Theo Điều lệ y tế quốc tế, có 5 yếu tố để giúp xác định xem là đợt dịch bùng phát này có phải là tình trạng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế hay không.

Thứ nhất là thông tin do các quốc gia cung cấp. Trong trường hợp này, số liệu cho thấy virus đã lây lan nhanh ra nhiều nước, vùng lãnh thổ mà trước đó chưa từng ghi nhận vius. Trong giai đoạn 1-1 đến 20-7, đã ghi nhận hơn 14.500 ca mắc từ trên 70 quốc gia ở tất cả 6 khu vực của WHO. Đây là sự gia tăng đáng kể từ khoảng trên 3.000 ca tại 47 quốc gia vào đầu tháng 5.

Thứ hai, 3 tiêu chí để tuyên bố tình trạng y tế công cộng khẩn cấp gây quan ngại quốc tế đã được đáp ứng. Các tiêu chí này bao gồm: Đợt dịch bùng phát này được coi là sự kiện bất thường; Đợt bùng phát này được coi là yếu tố nguy cơ y tế công cộng cho các quốc gia thông qua sự lây lan bệnh toàn cầu; Đợt bùng phát dịch này có khả năng cần sự phối hợp quốc tế trong quá trình đáp ứng dịch;

Thứ ba, tư vấn của ủy ban khẩn cấp, trong trường hợp này chưa có sự đồng thuận.

Thứ năm, các yếu tố nguy cơ đối với sức khỏe con người, sự lây lan quốc tế, cũng như khả năng tác động tới sự gián đoạn lưu thông hàng hóa, dịch vụ và con người trên toàn cầu.

Sau khi cân nhắc yếu tố này, tổng giám đốc xác định rằng dịch đậu mùa khỉ là tình trạng khẩn cấp y tế toàn cầu.

Nguy cơ Việt Nam có bệnh đậu mùa khỉ ở mức trung bình

Về việc hỗ trợ Việt Nam ứng phó với dịch bệnh này, đại diện WHO tại Việt Nam cho biết WHO đã và sẽ tiếp tục chia sẻ thông tin cập nhật về dịch đậu mùa khỉ.

“Chúng tôi cũng đã hỗ trợ Bộ Y tế trong việc xây dựng các hướng dẫn tạm thời về mặt chuyên môn trong lĩnh vực giám sát và xét nghiệm labo, trong đó có hoạt động tăng cường hệ thống và năng lực hệ thống giám sát xét nghiệm, đồng thời tăng cường hoạt động truy vết nguồn lây, hỗ trợ các hoạt động hướng dẫn đáp ứng nhanh tạm thời trong việc quản lý lâm sàng, cũng như tăng cường hoạt động kiểm soát đối với bệnh đậu mùa khỉ“- đại diện WHO thông tin.

Bên cạnh đó WHO sẽ hỗ trợ các hoạt động truyền thông, hướng dẫn liên quan tới vắc-xin và tiêm chủng dựa trên hướng dẫn tạm thời của WHO. Đồng thời, cập nhật các văn bản hướng dẫn tạm thời quốc gia tùy theo diễn tiến tình hình dịch. “Chúng tôi đang tổ chức các hoạt động hỗ trợ các sinh phẩm xét nghiệm để cung cấp cho các cơ sở xét nghiệm y tế công cộng, và hệ thống bệnh viện trên toàn quốc”- chuyên gia WHO khẳng định.

Theo WHO, Việt Nam thuộc nhóm các quốc gia chưa từng ghi nhận đậu mùa đã xuất hiện ở quốc gia này hoặc chưa ghi nhận trong 21 ngày vừa qua. Để ứng phó WHO khuyến cáo cần kích hoạt và thiết lập ra cơ chế phối hợp liên ngành cùng với ngành y tế để tăng cường khả năng sẵn sàng ứng phó đậu mùa khỉ để có thể ngăn chặn tình trạng lây lan dịch bệnh trên người.

Đồng thời cần tăng cường hệ thống giám sát, năng lực chẩn đoán labo, bao gồm các xét nghiệm, quy trình vận chuyển mẫu. Tăng cường hoạt động nâng cao nhận thức về sự lây truyền của bệnh đậu mùa khỉ để có các biện pháp phòng bệnh và bảo vệ cộng đồng, đồng thời nhận diện ra các triệu chứng ở nhóm có nguy cơ cao.

Đánh giá về nguy cơ xâm nhập của bệnh đậu mùa khỉ vào Việt Nam, bác sĩ Đỗ Thị Hồng Hiên, chuyên gia dịch tễ học, Trưởng nhóm đáp ứng khẩn của WHO tại Việt Nam cho biết Việt Nam nằm trong khu vực Tây Thái Bình Dương có mức nguy cơ xâm nhập của bệnh đậu mùa khỉ ở mức trung bình trên toàn cầu, riêng khu vực châu Âu ở mức nguy cơ cao. Hiện WHO xếp Việt Nam vào nhóm quốc gia có nguy cơ thấp về bùng phát dịch.

“Theo Bộ Y tế Việt Nam chưa ghi nhận bệnh nhân mắc bệnh đậu mùa khỉ. Tuy nhiên, với việc thông thương mở cửa du lịch, tại thời điểm này chúng tôi nhận định rằng nguy cơ Việt Nam có ca bệnh xâm nhập là hoàn toàn có thể”- bà Hiên nói.

Dấu hiệu lâm sàng không điển hình, khó chẩn đoán

Theo chuyên gia dịch tễ của WHO giai đoạn ủ bệnh là 6-13 ngày sau phơi nhiễm nhưng có thể là đến 5-21 ngày. Giai đoạn đầu tiên là trong 1-5 ngày đầu, người bệnh có biểu hiện sốt, đau đầu, đau lưng, đau cơ, rất mệt, đặc biệt là sưng hạch.

Giai đoạn thứ 2 kéo dài 1-3 ngày sau khi sốt suy giảm, lúc này xuất hiện các nốt phát ban. Bệnh có biểu phát ban điển hình, cụ thể nốt phát ban thường xuất hiện theo trình tự có thể kéo dài 2-4 ngày. Ban đầu là các nốt dẹp, sau đó nổi lên sưng mọng nước, có mủ rồi vỡ ra, đóng vảy, bong tróc vảy, hình thành lớp da non.

Đáng lưu ý là trong vụ dịch này nhiều bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng không điển hình, thậm chí không triệu chứng khiến cho việc nhận biết triệu chứng lâm làng, chẩn đoán khó khăn hơn.

Sốt, đau đầu, mệt mỏi, đau cơ, giống nhiều bệnh khác nhưng phát ban là không điển hình. Phát ban đậu mùa khỉ đi theo thứ tự. Đầu tiên là những nốt phát ban dẹt, đau, sau đó nổi bọng nước, có mủ và vỡ ra… Tiếp xúc với dịch đó sẽ lây lan.

Lifehub tổng hợp