Máu trắng đục do tăng mỡ máu là biểu hiện của bệnh lý viêm tụy cấp. Nếu chậm trễ cấp cứu, người bệnh có thể tử vong.
Máu trắng đục như sữa
BV Đa khoa Hùng Vương, Phú Thọ vừa cấp cứu nam bệnh nhân 40 tuổi vào viện trong tình trạng đau dữ dội vùng thượng vị, bụng chướng. Kết quả CT ổ bụng cho thấy bệnh nhân bị viêm tụy cấp bathazal D, xét nghiệm triglyceride máu tăng cao: >55 mmol/L (trong khi người bình thường ở mức dưới 2,3 mmol/L), máu lấy ra trắng đục như sữa.
Lập tức, bệnh nhân được chỉ định thay huyết tương cấp cứu ngay trong đêm.
Bác sĩ đã nhanh chóng thiết lập quy trình thay huyết tương, tiến hành kỹ thuật lọc máu. Hiện tại, sau thay huyết tương, bệnh nhân đã có chuyển biến tích cực, không còn đau bụng, Triglyceride trong máu giảm. Bệnh nhân có tiền sử uống nhiều rượu, xơ gan, viêm gan C.
Bệnh viện TWQĐ 108 trước đó cũng tiếp nhận một bệnh nhân đến cấp cứu trong tình trạng viêm tụy cấp do tăng triglycerid (TG) rất cao. Bệnh nhân nam, 26 tuổi, tiền sử khỏe mạnh, vào viện do đau bụng cấp vùng thượng vị.
Mẫu máu xét nghiệm huyết tương của bệnh nhân cũng “đục như sữa”. Xét nghiệm men tụy tăng cáo và đặc biệt triglyceride máu lên tới 102 mmol/l.
Đây là mức rất cao bởi mức triglycerid của người bình thường chỉ dao động khoảng 1,2 đến 2,2 mmol/l. Bệnh nhân đã được điều trị kịp thời bằng truyền dịch, giảm tiết dịch, thay huyết tương. Sau 2 tuần điều trị bệnh nhân ổn định ra viện.
Theo GS Nguyễn Gia Bình – Nguyên trưởng khoa Hồi sức tích cực, Bệnh viện Bạch Mai, viêm tụy cấp là tình trạng viêm cấp tính ở tụy do hoạt hóa các proenzyme ngay tại tụy gây ra sưng, phù nề.
Các men lẽ ra này phải xuống ruột non mới hoạt động để phân hủy thức ăn, hỗ trợ quá trình hấp thu tại ruột. Tuy nhiên, khi tụy bị viêm, các men này được hoạt hóa ngay tại tụy và phân hủy luôn cả tổ chức tụy, gây hoại tử trong nhu mô tụy và các cơ quan xung quanh hoặc nặng hơn nữa là gây ra chảy máu.
Tỉ lệ viêm tụy cấp hàng năm từ 15,9 – 36,4 trên 100 nghìn người dân, gánh nặng của viêm tụy cấp đối với nền y tế vẫn có xu hướng tăng theo thời gian. Dù việc tiếp cận chăm sóc sức khỏe, chẩn đoán hình ảnh và các biện pháp can thiệp đã được cải thiện nhưng tỉ lệ mắc và tử vong do viêm tụy cấp vẫn còn cao, với tỉ lệ tử vong là 5 – 17% ở viêm tụy cấp nặng và 1,5% ở viêm tụy cấp nhẹ.
Triệu chứng của viêm tuỵ cấp
Theo GS Bình, các triệu chứng nổi bật của bệnh gồm:
Thứ nhất: Triệu chứng nổi bật nhất là đau bụng, đau thường xuất hiện một cách đột ngột ở vùng thượng vị, có thể lan lên ngực, ra hai bên mạng sườn, xiên ra sau lưng. Đau bụng liên tục, dữ dội kéo dài nhiều giờ, có thể đau khởi phát sau khi ăn. Cũng có khi khởi phát tự nhiên.
Thứ 2 là nôn. Đa số người bệnh có nôn hoặc buồn nôn, lúc đầu nôn ra thức ăn, sau đó nôn ra dịch, nôn xong có thể đỡ đau hoặc không.
Thứ 3 là bí trung đại tiện: Do tình trạng liệt ruột cơ năng, người bệnh không trung tiện, không đi ngoài, bụng trướng và đầy tức khó chịu.
Ngoài ra, bệnh nhân còn có các biểu hiện khó thở do đau, do tràn dịch màng bụng, màng phổi.
Nhiều bệnh nhân vào viện bị viêm tuỵ cấp và tình trạng máu đông đặc như sữa do tăng mỡ máu. Tất cả bệnh nhân được xét nghiệm cholesterol và triglyceride tại thời điểm vào viện, chỉ vài phút sau máu đã đông 1 lớp màu trắng ngà do mỡ máu. GS Gia Bình cho biết tăng chỉ số triglyceride rất nguy hiểm. Không chỉ nam giới, nhiều phụ nữ có thai tăng triglyceride cũng dễ dẫn tới viêm tuỵ cấp.
Tăng triglyceride máu gây ra viêm tụy cấp là do sự thủy phân của các lipoprotein giàu T triglyceride, làm giải phóng lượng lớn các axit béo tự do, từ đó gây tổn thương nội mô mạch máu và tế bào đảo tụy. Thương tổn này gây ra tình trạng thiếu máu cục bộ, dẫn đến chuyển hóa yếm khí, nhiễm acid và gây độc tế bào. Nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới tình trạng suy đa tạng và tử vong.
Để phòng ngừa tăng triglyceride, yếu tố đầu tiên và quan trọng nhất trong việc ngăn ngừa hay điều trị bất kỳ loại bệnh lý nào chính là việc xây dựng và duy trì lối sống khoa học, lành mạnh trong đó bao gồm chế độ sinh hoạt, chế độ ăn uống và chế độ tập luyện.
Mỗi ngày nên dành ra ít nhất 30 phút để luyện tập thể dục thể thao. Việc này nên được thực hiện đều đặn hàng ngày. Bạn có thể lựa chọn những môn thể thao yêu thích và phù hợp với sức khỏe của bản thân như đạp xe, đi bộ, chơi cầu lông,… Đồng thời, tích hợp các hoạt động thể chất ngay cả khi đang làm việc ví dụ như thay vì đi thang máy thì có thể leo cầu thang bộ hoặc có thể đi dạo xung quanh trong giờ nghỉ,…
Lifehub tổng hợp
