Sử dụng thiết bị theo dõi vị trí, nghe lén như thế nào để không vi phạm pháp luật?

Ngày càng dễ mua những sản phẩm theo dõi vị trí, nghe lén từ đồng hồ thông minh quản lý trẻ em, theo dõi người cao tuổi cho đến các thiết bị dò vị trí người khác từ xa…

Nhiều loại sản phẩm theo dõi vị trí phương tiện, con người… đang âm thầm được sử dụng rất phổ biến. Chỉ với một chiếc SIM điện thoại kết nối mạng, các nhà sản xuất có thể tạo ra các thiết bị định vị nhỏ nhẹ, nằm gọn trong lòng bàn tay.

Đa dạng thiết bị

Anh Đức Hùng (Hai Bà Trưng, Hà Nội) chia sẻ câu chuyện dở khóc dở cười. Đón đối tác đi ăn tối theo lịch cơ quan giao tại một khách sạn lớn ở phố cổ Hà Nội, vừa gặp khách tại sảnh anh bỗng nghe chuông điện thoại từ vợ. Đang bận, không nghe máy, lát sau anh thấy loạt tin nhắn vô cùng căng thẳng “tại sao không nghe máy?”, “làm gì ở khách sạn, anh có còn vợ con không?”…

Hiểu tính nghiêm trọng vấn đề, anh Hùng ngay lập tức gọi video call về nhà. Tình huống được hóa giải, nhưng anh rất giận vì phát hiện bị theo dõi bằng thiết bị định vị giấu ở cốp xe.

Hiện chỉ cần vào Google tìm kiếm thiết bị nghe lén, theo dõi vị trí từ xa là thấy hơn một trăm triệu kết quả. Rất nhiều công ty, trang mạng, đặc biệt là các sàn thương mại điện tử rao bán và giao hàng tận nơi.

Một sản phẩm “made in Vietnam” gây chú ý khi vừa ra mắt gần đây là thiết bị định vị thông minh vTag của Viettel, nhỏ gọn, có thể làm móc khóa đeo tay người dùng, trên ba lô trẻ em… Thiết bị này theo dõi vị trí và lịch sử di chuyển của đối tượng đeo vTag qua ứng dụng trên smartphone.

Tương tự là những chiếc đồng hồ thông minh dành cho trẻ em, người cao tuổi đang ngày càng được nhiều gia đình Việt Nam sử dụng để có thể liên lạc khi cần thiết.

Theo tìm hiểu của Tuổi Trẻ, trên thị trường hiện đang có rất nhiều sản phẩm đồng hồ thông minh dành cho trẻ em với giá khoảng từ 1 triệu đồng của nhiều thương hiệu: EcoWatch, Oaxis, Huawei, MyKid, Tio, Kidcare…

Sử dụng các loại đồng hồ thông minh nêu trên còn có cả những người lớn tuổi, nhất là những người đãng trí, có bệnh…

Trao đổi với Tuổi Trẻ, bà Phùng Phương, đại diện hệ thống bán lẻ Di Động Việt, cho biết nơi tiêu thụ loại đồng hồ thông minh cho trẻ em nhiều nhất hiện là Hà Nội và TP.HCM. Phần lớn người dùng chọn mua sản phẩm ở phân khúc dưới 2 triệu đồng, không quan trọng lắm về thương hiệu.

Đủ kiểu tính năng, mục đích sử dụng

Mục đích sử dụng thiết bị theo dõi rất đa dạng. Trên một số nhóm chat, việc chia sẻ kinh nghiệm theo dõi ngoại tình rất phổ biến, thậm chí có người chia sẻ cách để theo dõi đối thủ cạnh tranh, âm thầm theo dõi nhân viên, tìm hiểu quy luật hoạt động của… sếp.

Hầu hết đồng hồ thông minh trên thị trường hiện nay đều có tính năng căn bản là xác định vị trí, nhắn tin thoại hai chiều, gọi video hai chiều, chụp ảnh, cuộc gọi SOS bằng một nút nhấn. Nhiều đồng hồ kèm phần mềm quản lý còn có tính năng nâng cao như điều khiển từ xa chụp ảnh, quay video và gửi về phần mềm quản lý; thiết lập vùng an toàn (khi người đeo thiết bị ra khỏi vùng sẽ tự động gửi cảnh báo đến người quản lý). Ngoài ra còn có các tính năng nghe nhạc, đo bước đi…

Với loại thiết bị quản lý, theo dõi vị trí dùng cho xe máy và xe hơi, chúng có thể có các tính năng bổ sung như điều khiển tắt/mở, bấm còi, đèn xi nhan… từ xa; nháy đèn để tìm vị trí xe; cảnh báo khi xe bị xâm phạm… Nguồn điện được cung cấp từ bình điện hoặc ắc quy của xe. Người dùng điều khiển từ xa qua lệnh bằng tin nhắn SMS hoặc qua ứng dụng trên điện thoại.

Với loại thiết bị dùng để theo dõi vị trí, nghe lén người khác, chúng còn được thiết kế dùng pin để âm thầm hoạt động liên tục trong nhiều ngày, có thể lên đến cả tháng trời. Một số còn được trang bị thêm nam châm để dễ dàng gắn mà không cần lắp đặt, bắt vít; tự động gửi tin nhắn hoặc gọi cho chủ nhân khi có cuộc trò chuyện của đối phương.

Tốt, xấu do người dùng

Sau hơn 3 năm cho con đeo đồng hồ thông minh dành cho trẻ em, chị Hoàng Dung (TP Thủ Đức) tỏ ra rất hài lòng và yên tâm mỗi khi cho con đi học. Qua gói dịch vụ đăng ký với nhà mạng, phần mềm quản lý cài đặt trên điện thoại của chị Dung có thể kết nối trực tiếp, luôn có thể biết vị trí của con mình ở đâu mọi lúc mọi nơi nếu có kết nối mạng, khi cần có thể liên lạc gấp.

Đặc biệt, chị Dung còn có thể dùng phần mềm trên điện thoại điều khiển đồng hồ chụp ảnh và gửi về để nắm chắc vị trí con đang ở. Chưa hết, đồng hồ còn có chức năng thiết lập cuộc gọi cấp cứu đến số điện thoại được thiết lập sẵn, trẻ chỉ việc nhấn giữ nút kích hoạt khoảng 3 giây để thực hiện… Chiếc đồng hồ có giá chỉ khoảng 1,2 triệu đồng, gói cước dịch vụ quản lý của nhà mạng là 60.000 đồng/tháng.

Hiện các loại đồng hồ càng xịn sẽ có thêm các tính năng kết hợp như giám sát WiFi và theo dõi, định vị trạm phát sóng di động LBS. Tuy nhiên, việc theo dõi để gán ghép vào vị trí khách sạn hay nhà nghỉ cần thận trọng, bởi tùy vào việc trang bị các công nghệ, độ chính xác của vị trí có thể dao động từ 0 đến hàng chục mét. Cũng chính vì vậy, có không ít câu chuyện dở khóc dở cười.

“Tôi đã vô cùng hốt hoảng khi xem điện thoại và thấy đồng hồ con mình đeo đang ở giữa sông Sài Gòn. Lập tức gọi điện thoại thì biết con mình đang chơi trong một khu công viên gần đó”, chị Hoàn (quận Bình Thạnh, TP.HCM) kể lại.

Với các thiết bị phục vụ mục đích “người lớn”, trong thực tế, không ít những câu chuyện thương tâm đã xảy ra khi người dùng phát hiện mình đang bị theo dõi, nghe lén: gia đình tan vỡ, các đối thủ thuê giang hồ xử nhau…

Cẩn thận để không vi phạm pháp luật

Ông Ngô Tuấn Anh, chủ tịch kiêm tổng giám đốc Công ty an ninh mạng SCS, cho biết các thiết bị nghe lén thường cần phải kết nối với nguồn điện, do đó người dùng có thể kiểm tra các vị trí kết nối với nguồn điện xem có chỗ nào đấu nối lạ hay không. Đồng thời, khi nghi ngờ cần xem có các thiết bị, vật dụng nào lạ trên xe, trong đồ đạc hay mang theo bên mình hay không…

“Cần phải lưu ý rằng nếu bị phát hiện, người thực hiện hành vi nghe lén, theo dõi sẽ bị xử lý theo quy định của pháp luật về hành vi xâm phạm đời tư của người khác, thậm chí bị xử lý hình sự”, ông Tuấn Anh cảnh báo.

Riêng với thiết bị phục vụ mục đích quản lý trẻ em và người già, ông Tuấn Anh cho rằng cha mẹ nên trao đổi rõ ràng với con về các tính năng của thiết bị.

Ông Vũ Ngọc Sơn (giám đốc công nghệ Công ty Công nghệ an ninh mạng Việt Nam NCS): Không dễ phát hiện thiết bị theo dõi, nghe lén

Một số biện pháp có thể phát hiện thiết bị nghe lén, theo dõi như: quan sát, phát hiện bất thường như có âm thanh lạ…; sử dụng điện thoại có hỗ trợ hồng ngoại, bật chế độ camera lên và quét trong phòng, phát hiện các điểm nhấp nháy bất thường; sử dụng thiết bị dò sóng, quét để phát hiện các vật thể phát ra sóng trong khu vực nghi ngờ.

Trong đó, cái có khả năng phát hiện thiết bị gián điệp cao nhất là cách thứ ba vì các thiết bị nghe lén, theo dõi sẽ phát ra các loại sóng nhất định. Tuy nhiên, máy dò sóng giá có thể từ 5 – 10 triệu đồng. Ai đó phải rất cẩn thận thì mới đầu tư, chứ chi phí như vậy khá tốn kém.

Lifehub tổng hợp