Khi giảm cân, chất béo trong cơ thể bạn sẽ “biến” đi đâu?

Lora A. Sporny, Giáo sư dự bị chuyên ngành dinh dưỡng tại Đại học Columbia (Mỹ), đã đưa ra đáp án cho câu hỏi trên.

Quá trình giảm cân diễn ra như thế nào?

Theo bà Sporny, để hiểu được sự biến mất của chất béo trong cơ thể, chúng ta phải bước vào thế giới hóa sinh. Tất cả các chất béo, dù ở thể rắn hay thể lỏng, đều tồn tại dưới dạng hóa học là Triglyceride, với thành phần bao gồm một phân tử glycerol và ba chuỗi axit béo. Hình dạng của mỗi đại phân tử Triglyceride tương tự như chữ “E”, với glycerol là đường dọc và các axit béo là ba đường ngang.

Nhiều đại phân tử Triglyceride được lưu trữ dưỡi dạng những giọt dầu trong các tế bào mỡ, tạo nên mô mỡ trên khắp cơ thể. Chúng đại diện cho một nguồn “nhiên liệu” để hỗ trợ các hoạt động của cơ thể, tương tự như xăng được trữ trong bình nhiên liệu của ô tô.

Những người thừa cân hoặc béo phì sở hữu các tế bào mỡ lớn, chứa đầy “nhiên liệu” Triglyceride.

Khi một người cắt giảm lượng calo dung nạp và/hoặc tăng cường tập thể dục trong quá trình giảm cân, enzyme lipase (loại nhạy cảm với hormone) nằm trong tế bào mỡ sẽ phản ứng với các “thông điệp hormone” và tách các phân tử Triglyceride thành glycerol cùng axit béo.

Sau đó, những thành phần này trượt ra khỏi tế bào mỡ và đi vào máu – nơi chúng có thể tiếp cận với các mô trên khắp cơ thể. Một lượng lớn glycerol và axit béo được gan hấp thụ trước tiên, phần còn lại do các cơ bắp hấp thụ.

Khi ở bên trong tế bào gan hoặc cơ, các thành phần của Triglyceride tiếp tục được tách ra và biến đổi, cuối cùng tạo ra một lượng lớn hợp chất gọi là acetyl-CoA.

Trong ty thể (một cơ quan “rất quyền lực”) của tế bào, acetyl-CoA kết hợp với hợp chất oxaloacetate để tạo thành axit citric. Sự tổng hợp này kích hoạt chu trình axit citric (hay chu trình Krebs) – một tập hợp các phản ứng hóa học tạo ra nguồn năng lượng từ chất béo, protein và carbohydrate.

Khi các hoạt động này trong ty thể diễn ra, chúng tạo ra carbon dioxide, nước và nhiệt, cũng như adenosine triphosphate (ATP) – một phân tử mang năng lượng có tác dụng cung cấp “nhiên liệu” cho các hoạt động của tế bào.

Ở bước tiếp theo, carbon dioxide sẽ được tống ra khỏi phổi trong quá trình hít thở, còn nước thoát ra khỏi cơ thể dưới dạng nước tiểu và mồ hôi. Phần nhiệt do tiến trình này tạo ra giúp duy trì nhiệt độ cơ thể ở mức 37 độ C, và ATP cung cấp năng lượng cho các hoạt động tế bào – từ vận động cơ bắp khi tập thể dục, duy trì nhịp tim mỗi ngày, tiêu hóa thức ăn, cho tới việc xử lý chất dinh dưỡng thành các mô cơ thể.

Nên giảm bao nhiêu cân một tuần?

Mất bao lâu để giảm cân một cách lành mạnh và bền vững? Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ, mọi người nên đặt mục tiêu giảm cân ổn định, khoảng 0.5 – 1kg/tuần, bởi theo cách này, họ có nhiều khả năng giảm cân trong thời gian dài.

Tuy nhiên, một số nhà khoa học khác không đồng tình với lời khuyên này. Nghiên cứu được công bố trên tạp chí The Lancet cho thấy tốc độ giảm cân dường như không ảnh hưởng đến tỷ lệ cân nặng phục hồi lại trong vòng 144 tuần.

Một nghiên cứu khác, đăng trên tạp chí Obesity, phát hiện ra rằng, ở những người có tổng số cân giảm tương tự, tốc độ giảm cân của họ không tác động đến số cân nặng tăng trở lại sau đó. Đáng nói, những người được chỉ định chế độ ăn kiêng ít calo sẽ mất khối lượng cơ nhiều nhất.

Nhìn chung, các chuyên gia dinh dưỡng khuyên bạn nên thực hiện giảm cân với một cách tiếp cận dần dần, bởi cách này thúc đẩy thái độ lành mạnh hơn với thức phẩm và có ít khả năng gây ra tác dụng phụ nhất.

Chuyên gia dinh dưỡng Wendy Lord tại tờ HealthReporter khuyến cáo: “Nếu muốn duy trì kết quả trong tương lai, bạn nên tập trung vào hướng giảm cân chậm nhưng lành mạnh. Mặc dù đó là một hành trình chậm, nhưng sự ổn định của nó sẽ giúp bạn dễ dàng hình thành thói quen ăn uống lành mạnh, giúp bạn ít bị tang cân trở lại và quan trọng nhất, nó an toàn hơn nhiều so với việc giảm cân nhanh chóng“.

“Khi giảm cân lành mạnh, bạn có thể giảm tới 3.5kg trong một tháng và thậm chí lên tới 40kg trong một năm. Tuy nhiên, cần nhớ rằng những con số ấn tượng như vậy sẽ chỉ thực tế nếu bạn giảm được khoảng 0.9kg mỗi tuần trong năm và nếu bạn đang trong tình trạng béo phì ngay từ đầu” – Bà Lord lưu ý.

Lifehub tổng hợp