Vào ngày Tết Hàn thực (3/3 âm lịch), người Việt Nam thường làm mâm cơm cúng có bánh trôi bánh chay dâng lên tổ tiên thể hiện lòng thành hướng về cội nguồn.
Nguồn gốc Tết Hàn thực mùng 3 tháng 3 âm lịch
Theo phong tục truyền thống của người Việt Nam, vào ngày Tết Hàn thực, các gia đình thường chuẩn bị bánh trôi, bánh chay dâng lên bàn thờ tổ tiên.
Theo nghĩa Hán – Việt, “hàn” là lạnh, “thực” là ăn, “Tết Hàn thực” là tết ăn đồ lạnh. Phong tục cổ truyền này có nguồn gốc theo một câu chuyện ở Trung Quốc.
Chuyện kể rằng vào đời Xuân Thu, Vua Tấn Văn Công nước Tấn gặp loạn nên phải bỏ đất nước lưu vong sống cảnh nay Tề, mai Sở. Một hiền sĩ tên là Giới Tử Thôi theo phò Vua trên đường lánh nạn, lương thực cạn kiệt đã phải lén cắt một miếng thịt đùi của mình nấu lên dâng Vua. Vua ăn xong, hỏi ra mới biết và đem lòng cảm kích vô cùng.
Giới Tử Thôi theo phò Vua Tấn Văn Công trong vòng 19 năm, cùng nhau nếm mật nằm gai, khổ luyện thành tài. Về sau, Tấn Văn Công giành lại được ngôi vương, trở về làm vua nước Tấn, phong thưởng rất hậu cho những người có công nhưng lại quên mất Giới Tử Thôi.
Giới Tử Thôi cũng không oán hận gì, cho rằng những việc đó đâu có gì đáng nói. Vì vậy, ông về nhà đưa mẹ vào núi Điền Sơn ở ẩn. Vua Tấn Văn Công về sau nhớ ra, cho người đi tìm Giới Tử Thôi nhưng vì là người không tham danh vọng, Tử Thôi nhất quyết không quay về lĩnh thưởng, Vua ra lệnh đốt rừng nhằm gây sức ép khiến Tử Thôi quay về. Không ngờ Tử Thôi quyết chí, 2 mẹ con cùng chịu chết cháy trong rừng. Hôm ấy là ngày 3 tháng 3 Âm lịch.
Nhà Vua hối hận cho lập miếu thờ. Hàng năm, cứ đến mùng 3 tháng 3 Âm lịch, dân chúng bị cấm dùng lửa nấu ăn, ngay cả việc thực hiện cỗ cúng cũng phải làm từ hôm trước, đây được coi là ngày Tết Hàn thực.
Ý nghĩa ngày Tết Hàn thực
Cho dù có nguồn gốc từ Trung Quốc nhưng Tết Hàn thực của người Việt vẫn đem đến những sắc thái riêng.
Đây là một dịp để người Việt hướng về nguồn cội, tưởng nhớ ân đức tổ tiên. Vào ngày này, người Việt không kiêng lửa, vẫn nấu nướng bình thường. Đáng nói, người Việt còn sáng tạo ra bánh trôi, bánh chay là những thức ăn nguội tượng trưng cho Tết Hàn thực.
Lifehub tổng hợp
